Regionalna konferencja
„Szkolnictwo zawodowe na Mazurach w kontekście potrzeb lokalnego rynku pracy”
7 grudnia 2016 r. godz. 12.00

„Szkolnictwo zawodowe na Mazurach w kontekście potrzeb lokalnego rynku pracy” było tematem II Regionalnej Konferencji z udziałem dyrektorów szkół i placówek, nauczycieli kształcenia zawodowego, pracodawców i samorządowców w dniu 7 grudnia 2016 roku w MODN w Ełku.
Konferencję otworzył Marek Chojnowski, Starosta Ełcki, w obecności Grażyny Sendy, Wicestarosty Gołdapskiej i Kazimierza Iwanowskiego, Wicestarosty Oleckiego. Inicjatorką spotkania była Senator RP Małgorzata Kopiczko.

Wzmocnienie relacji z pracodawcami
Politykę państwa w zakresie planowanych zmian w szkolnictwie zawodowym zaprezentował Zbigniew Kłosowski z Departamentu Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego MEN. Celem zmiany w edukacji zawodowej jest stopniowe wprowadzanie dualnego systemu kształcenia odpowiadającego potrzebom gospodarki i realizowanego we współpracy z przedsiębiorstwami stanowiącymi otoczenie gospodarcze szkoły.
Gwarancją podniesienia jakości kształcenia zawodowego w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe jest angażowanie pracodawców w proces dostosowania kształcenia do potrzeb rynku pracy. Udział pracodawców w procesie kształcenia powinien dotyczyć: wsparcia kadrowego szkół; zaangażowania pracowników przedsiębiorstwa w kształcenie praktyczne uczniów; doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego; promocji kształcenia zawodowego m.in. poprzez kreowanie pozytywnego wizerunku ucznia, stosowanie zachęt dla uczniów w postaci stypendiów, zapewnienie atrakcyjnego miejsca pracy.
Rolę pracodawców określa się jako aktywne włączenie pracodawców: w proces tworzenia nowych zawodów oraz podstaw programowych – uruchomienie „branżowej linii”; do opracowywania programów nauczania dla zawodu we współpracy ze szkołami, uwzględniających potrzeby lokalnego i regionalnego rynku pracy; do realizacji procesu kształcenia praktycznego uczniów we współpracy ze szkołą i centrum kształcenia praktycznego i przy doposażaniu szkół/centrów kształcenia praktycznego w nowoczesną bazę technologiczno-dydaktyczną; w proces egzaminowania.

Wzmocnienie doradztwa zawodowego
Interesujące jest też systemowe wzmocnienie doradztwa zawodowego poprzez wprowadzenie doradztwa zawodowego w ramowych planach nauczania. Minister określi w drodze rozporządzenia ramowe plany nauczania dla poszczególnych typów szkół, zawierające m.in. minimalny wymiar godzin przeznaczonych na realizację zajęć z zakresu doradztwa zawodowego; tematykę doradztwa w podstawie programowej
na każdym etapie edukacji, treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego, warunki i sposób realizacji i organizacji doradztwa zawodowego w szkołach i placówkach oraz wymagania w zakresie przygotowania osób realizujących doradztwo zawodowe w szkołach
i placówkach, uwzględniające rolę doradztwa zawodowego we wspieraniu uczniów i słuchaczy w procesie podejmowania decyzji edukacyjnych i zawodowych.

Centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego
W ełckim kontekście ciekawie też brzmiały plany wzmocnienia roli centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego. Organ prowadzący szkoły dla dorosłych, szkoły prowadzące kształcenie zawodowe lub placówki (CKP, CKU) będzie mógł je połączyć w zespół. W skład centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego wejdzie co najmniej jedna szkoła prowadząca kształcenie zawodowe oraz co najmniej jedna placówka kształcenia praktycznego.

Wsparcie uczniów w wyborze zawodu
Dane statystyczne dotyczące kształcenie zawodowe na Warmii i Mazurach przedstawiła Renata Iłeczko z Kuratorium Oświaty w Olsztynie. W poszczególnych typach szkół odnotowano następujące liczby uczniów: zasadnicza szkoła zawodowa 7 485, Technikum 18 241, szkoła policealna 8 010, szkoła przysposabiająca do pracy dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym 492, kwalifikacyjne kursy zawodowe 84 z 1987 uczestnikami. Pracownicy poszukiwani na warmińsko-mazurskim rynku pracy (zawody szkolne): kierowcy samochodów ciężarowych oraz kierowcy autobusów, cieśle i stolarze budowlani, dekarze i blacharze budowlani, spawacze metodą MIG/MAG i TIG, fryzjerzy (różnie w poszczególnych powiatach województwa warmińsko-mazurskiego). Tendencja wzrostowa zapotrzebowania na pracowników szczebla średniego dotyczyć będzie: techników masażystów, opiekunów osoby starszej lub niepełnosprawnej, przedstawicieli handlowych, grafików komputerowych, pracowników produkcyjnych, krawców i pracowników produkcji odzieży (szczególnie zawód szwaczki), robotników obróbki drewna i stolarzy (w szczególności stolarzy i monterów meblowych), górników i operatorów maszyn i urządzeń wydobywczych (szczególnie operatorów koparek, koparko-ładowarek, ładowarek oraz spycharek), monterów instalacji budowlanych (w tym monterów instalacji urządzeń sanitarnych, monterów centralnego ogrzewania i ciepłej wody, monterów sieci wodnych i kanalizacyjnych, sieci kanalizacyjnych i chłodniczych). Zapotrzebowanie jednak nie idzie w parze z aspiracjami i zainteresowaniami młodzieży, stąd ważne jest doradztwo zawodowe od najmłodszych lat.
Wizytator zachęcała do udziału w programie Laboratorium, którego celem jest wsparcie uczniów w wyborze zawodu poprzez organizację wycieczek zawodoznawczych do zakładów pracy oraz bezpośredni kontakt z rzeczywistym środowiskiem pracy.

Polityka oświatowa samorządu terytorialnego
Lokalny rynek pracy przedstawił Tomasz Andrukiewicz, Prezydent Miasta Ełku, skupiając się na danych statystycznych, które wskazują na spadek poziomu bezrobocia do poziomu sprzed transformacji, co wynika z sytuacji demograficznej. We wrześniu zarejestrowanych było 5043 bezrobotnych. Interesujące jest to, że w Ełku odnotowuje się migrację dodatnią, co nie jest powszechne. Następuje wzrost liczby ofert pracy w sektorze prywatnym. Młodzi ludzie rozpoczynający działalność gospodarczą mogą otrzymać wsparcie w ełckim Parku Naukowo-Technologicznym z jego funkcjami: centrum logistyczno-usługowego, inkubatora technologii, inkubatora przedsiębiorczości, centrum badawczo-rozwojowo-edukacyjnego z laboratorium, centrum nauki „Szkoła Młodego Einsteina". Prezydent podkreślił cele polityki oświatowej samorządu terytorialnego (POST) ze szczególnym uwzględnieniem doradztwa zawodowego już od najmłodszych lat i kształcenia kompetencji kluczowych uczniów.

Oczekiwania pracodawców
Raport z badań ełckiego rynku pracy i szkolnictwa zawodowego „Oczekiwania pracodawców a możliwości szkół zawodowych” dra Ryszarda Skawińskiego przedstawił Zenon Lenkowski z MODN. W większości analizowanych kwalifikacji widoczne są rozbieżności pomiędzy standardem kwalifikacji a oczekiwaniami pracodawców. Różnice wynikają z: wielkości przedsiębiorstwa, rodzaju działalności, formy organizacyjnej, sposobu zarządzania, poziomu wykształcenia, przygotowania absolwenta, postawy i doświadczenia pracownika. W opinii nauczycieli ze szkół zawodowych możliwe jest wyposażenie uczniów w takie kwalifikacje, jak znajomość języków obcych czy posługiwanie się urządzeniami oraz programami TIK. Znacznie trudniej ukształtować pracownika uczciwego, rozważnego, zmotywowanego do pracy i współdziałającego z innymi, dbającego
o jakość oraz interesy zakładu. Wymienione kwalifikacje kluczowe – nazywane kompetencjami psychospołecznymi, wychodzą na plan pierwszy wśród oczekiwań pracodawców. Kwalifikacje najwyżej cenione przez pracodawców (menedżerów)
1. Aktywność, zaradność, twórczość, odpowiedzialność, kreatywność, niezależność, samodzielność w pracy i działaniu.
2. Umiejętność komunikowania się, wyszukiwania i przetwarzania informacji.
3. Gotowość do akceptacji zmian zachodzących w otoczeniu jednostki i umiejętność przystosowania się do nich, szczególnie do zmian i zastosowań nowych technologii.
4. Umiejętność samodzielnego podejmowania decyzji lub umiejętność samokształcenia i samorozwoju.

Dyskusja panelowa - Sesja I z udziałem dyrektorów szkół zawodowych moderował Zenon Lenkowski:
Danuta Wojtowicz, dyrektor ZS nr 1, skupiła się na metodzie projektów jako efektywnym sposobie kształtowania kompetencji kluczowych uczniów oczekiwanych przez pracodawców.
Artur Bońkowski, dyrektor ZS nr 6, szczególnie omówił kształcenie modułowe, które w jego szkoły jest wiodące w kształceniu zawodowym.
Marta Obrycka, dyrektor CKPiU w Ełku, przedstawiła formy współpracy z pracodawcami.

Dyskusja panelowa - Sesja II z udziałem pracodawców i PUP moderował Krzysztof Piłat:
Gennadii Baklanow – PRODEKO Ełk przedstawił doświadczenia współpracy ze szkolnictwem w zapewnieniu sobie kadry pracowniczej, wskazując na duże możliwości zatrudnienia i nieduże możliwości pozyskania kadry specjalistycznej. Podkreślił, że tu nie występuje przeszkoda w postaci „najniższej krajowej”, tylko korelacji potrzeb z kształceniem.
Małgorzata Woźniak – SERWISTAL Ełk między innymi opowiedziała o planach powołania klasy patronackiej i innych działaniach ze strony firmy wspierających pozyskanie i rozwój pracowników.
Hanna Kaczan, wicedyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Ełku między innymi wspomniała o najniższej liczbie zarejestrowanych absolwentów od lat. Przybliżyła również funkcjonowanie instrumentów rynku pracy stosowanych we współpracy z pracodawcami.

Dobry klimat dla kształcenia zawodowego w parze z kompetencjami kluczowymi
Podsumowując konferencję, prowadząca spotkanie Beata Chmielewska – doradca metodyczny MODN, konkludowała: akcent na kształtowanie umiejętności kluczowych to plon dyrektyw unijnych ujęty w strategiach rozwoju – w tym realizowanej w Ełku POST. Wymienione kwalifikacje kluczowe, dziś często nazywane kompetencjami psychospołecznymi, wychodzą na plan pierwszy również wśród oczekiwań pracodawców.

Czekaj... program LightBox poprawnie działa po wczytaniu się wszystkich miniaturek.  Do nawigacji służą przyciski rozmieszczone u góry po obu stronach fotografii oraz na dole.

Foto: J.Kunicki