Do strony początkowej

Czym jest program wychowawczy szkoły?

  W rozporządzeniu MEN z 21 maja 2001 w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół oraz kształcenia w profilach w liceach profilowanych ( Dz U nr 61, poz. 625), w załączniku nr 2 czytamy:

Działalność edukacyjna szkoły powinna być określona przez:

1. szkolny zestaw programów nauczania, który, uwzględniając wymiar wychowawczy, obejmuje całą działalność szkoły z punktu widzenia dydaktycznego;

2. program wychowawczy szkoły, który opisuje w sposób całościowy wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym i jest realizowany przez wszystkich nauczycieli.

Zgodnie z intencją Podstawy programowej działalność edukacyjna nauczycieli obejmuje nauczanie, kształcenie umiejętności i wychowanie. Działania o charakterze wychowawczym opisuje właśnie program wychowawczy szkoły. Opisuje on w sposób całościowy treści i działania o charakterze wychowawczym wszystkich nauczycieli. Piszemy go po to, aby edukacja była procesem harmonijnym, konsekwentnie i rzetelnie realizowanym, a przede wszystkim, zaplanowanym. Zaplanowanie długofalowej koncepcji wychowania dzieci, mającej swoje odniesienie w postaci ideałów pedagogicznych i ogólnie uznanych wartości wychowania jest podstawą funkcjonalności takiego programu. Program wychowawczy może przyjmować różny kształt. Powinien jednak w swojej strukturze zawierać takie elementy jak:

• deały pedagogiczne,

• zadania wychowawcze,

• cele wychowawcze,

• sytuacje wychowawcze;

• kompetencje i obowiązki osób uczestniczących w procesie wychowania;

• ewaluacja programu.

       Ideały pedagogiczne wskazują wizję jakiegoś dobra, nacechowanego wartościami, do osiągnięcia którego zmierzamy poprzez organizowanie procesów pedagogicznych. Zgodnie z Podstawą programową ideały pedagogiczne możemy sformułować następująco:

• wspomaganie wszechstronnego rozwoju osobowego dziecka (w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym);

• wspieranie rozwoju dociekliwości poznawczej ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie;

• przygotowanie do rozpoznawania wartości moralnych, dokonywania wyborów, hierarchizacji wartości, doskonalenia się;

• wspomaganie działalności wychowawczej rodziców i opiekunów.

Zadania wychowawcze wynikają z przyjętych ideałów pedagogicznych. Cechuje je długofalowość.

Oto przykłady formułowania zadań wychowawczych szkoły:

• tworzenie właściwych relacji z ludĄmi w klasie i szkole;

• przygotowanie uczniów do funkcjonowania w społeczności lokalnej;

• uczenie szacunku dla siebie i innych;

• budzenie zainteresowań, odkrywanie uzdolnień;

• budzenie wyobraĄni i aktywności twórczej;

• przygotowanie do krytycznego odbioru wytworów kultury;

• wspieranie uczniów w poszukiwaniu wartości;

• pomoc w budowaniu własnego systemu wartości;

• przekazanie wiedzy na temat budowy i funkcjonowania świata ożywionego i nieożywionego;

• kształtowanie postawy odpowiedzialności za przyrodę;

• umożliwianie poznania piękna najbliższej okolicy i innych regionów Polski i świata;

• rozbudzanie zainteresowania własnym zdrowiem i rozwojem;

• ułatwianie nabywania podstawowych umiejętności dbania o własne zdrowie;

• rozbudzanie elementarnej wiedzy ekonomicznej;

• pomoc w kształtowaniu orientacji i kariery zawodowej;

• ukazywanie praktycznych zastosowań zasad i procedur demokratycznych w społeczności szkolnej;

• przygotowanie uczniów do świadomego uczestnictwa w życiu publicznym;

• zapoznanie z symbolami narodowymi, państwowymi, religijnymi; wyjaśnianie ich znaczenia oraz kształtowanie szacunku wobec nich;

• dostarczanie wiedzy na temat najważniejszych wydarzeń i najwybitniejszych postaci z dziejów Polski;

• pomoc w rozpoznawaniu obowiązków wobec ojczyzny;

• umożliwienie poznania regionu i jego kultury;

• dostarczanie wiedzy na temat najważniejszych wydarzeń w dziejach Europy i świata.

        Cele wychowawcze pokazują efekty realizacji programów. Cele ogólne wyznaczają kierunki oddziaływań wychowawczych. Zgodnie z zaprezentowanymi wyżej ideałami pedagogicznymi powinny one dotyczyć:

• rozwijania poczucia przynależności do grupy rodzinnej, społeczności szkolnej i lokalnej;

• kształtowania refleksyjnej postawy wobec człowieka, jego natury i powinności moralnych;

• rozpoznawania podstawowych wartości i dokonywania ich hierarchizacji;

• zrozumienia zależności istniejących w środowisku przyrodniczym;

• zainteresowania światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem;

• promowania zdrowego stylu życia;

• przygotowania do odnalezienia swojego miejsca w życiu gospodarczym kraju;

• kształtowania świadomej postawy obywatelskiej i patriotycznej motywującej do uczestnictwa w życiu publicznym;

• pogłębiania poczucia przynależności do wspólnoty obywateli państwa polskiego;

• rozwijania świadomości istnienia obowiązków wobec małej i dużej ojczyzny;

• rozwoju postaw patriotycznych związanych z tożsamością kultury regionu;

• poznawania wartości stanowiących istotny motyw działalności indywidualnej i publicznej w Europie i na świecie.

Ogólne cele wychowania możemy dowolnie rozwinąć i uszczegółowić, ale zawsze w odniesieniu do konkretnych uczniów, mając na uwadze ich indywidualną drogę rozwoju, uwarunkowaną możliwościami psychofizycznymi, społecznymi i kulturowymi.

Sytuacje wychowawcze to konkretne zadania do rozwiązania, relacje pomiędzy uczestnikami procesu wychowawczego, metody i formy pracy, baza materialna, kwalifikacje nauczycieli. Dobrze zaplanowane, gwarantują powodzenie w realizacji postawionych celów wychowawczych, zbliżających do wyznaczonego ideału pedagogicznego.

Kompetencje i obowiązki osób uczestniczących w procesie wychowania określane są z uwagi na fakt, że proces wychowawczy wymaga współdziałania uczniów, nauczycieli i rodziców zarówno w czasie pobytu dziecka w szkole, jak i poza nią. Jasne określenie obowiązków stwarza warunki do porozumienia wszystkich stron, reguluje wzajemne oczekiwania, ułatwia wyjaśnianie i rozwiązywanie powstałych nieporozumień.

Ewaluacja programu jest niezbędnym elementem programu. Dotyczy (ogólnie) organizacji diagnozy i oceny efektów pracy dydaktycznej wyznaczanej przez program wychowawczy. Daje wskazówki niezbędne przy modyfikacji organizowanych procesów dydaktyczno-wychowawczych, wyznaczanych celów i zadań. Powoduje, że program wychowawczy jest funkcjonalnym dokumentem dostosowanym do potrzeb wszystkich klientów szkoły, a w szczególności uczniów. W oparciu o program wychowawczy nauczyciele i wychowawcy opracowują przedmiotowe i wychowawcze projekty edukacyjne, przeprowadzają diagnozę określonych zagadnień, dokonują oceny efektów i jakości realizowanych procesów wychowawczych.

Opisaną wyżej strukturę posiada program wychowawczy opracowany przez grupę nauczycieli Zespołu Szkół nr 4 Specjalnych w Ełku w składzie:

Katarzyna Bagińska, Joanna Dobkowska-Trawny, Ewa Hryniewicka, Anna Kondracka, Wiesława Koniuszewska, Paweł Kraszewski, Ewa Piotrowska, Krystyna Siwik.

Wskazany program, oprócz wymienionych elementów, przedstawia wizerunki ideałów absolwentów szkoły podstawowej i gimnazjum dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, szkoły podstawowej i gimnazjum dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym. Stanowią one uzupełnienie ideałów pedagogicznych wyznaczających kierunek procesom pedagogicznym.

        Zainteresowane osoby zachęcam do dokładniejszego zapoznania się z programem wychowawczym opracowanym przez nauczycieli Zespołu Szkół nr 4 Specjalnych w Ełku. Pełna wersja dostępna jest w Mazurskim Ośrodku Metodycznym w Ełku.

Spakowana wersja programu: [program wych.exe]
Kliknij na linku prawym przyciskiem  myszy Wybierz: Zapisz element docelowy jako - Zapisz w wybranym Folderze

Anna Kondracka nauczyciel doradca MODN w Ełku.

Do strony początkowej

Internet LO Olecko Ostatnia zmiana:   J. Kunicki